Een boot hoort in het water. Maar een boot is geen boot als er ook niet iets in de lucht zit. Golven om preciezer te zijn, ofwel, radio communicatie. In de 24VDC schakelkast waren twee nu niet meer gebruikte groepen, die voor zendapparatuur bestemd waren, de Swordfish en de Sailor. Bij de koop van de boot in 2007 was er een Sailor RT 144 VHF aanwezig en een Radio Holland aangesloten. Tijdens de thuisvaart hebben we de Sailor aangesloten op de Swordfish groep, waarbij in de Oranjesluis bleek dat de ATIS niet klopte, oeps.
 |
| Achterschot stuurhut met Swordfish schakelaar en Sailor, April 2007 |
Op het wensen lijstje stond een tweede Sailor, en ook een Sailor R108 ontvanger, aan te sluiten op de Swordfish groep, gemonteerd tegen het achterschot van de stuurhut.
Maar wat zat er oorspronkelijk eigenlijk in de Dreg boten?
Het was koud, dus we gingen niet naar de Dreg, maar naar Den Helder. Naar het Marine Museum, waar de Abraham Crijnssen ligt. Deze mijnenveger is uit 1938, dus 12 jaar ouder dan de Dreg. Dat lijkt veel, maar is dat niet.
 |
| Abraham Crijnssen bij het Marine Museum |
In het schip dezelfde lekbakjes onder de patrijspoorten, dezelfde schakelaars en lasdozen in de kabelbanen. Het zelfde type zekeringkast en ga zo maar door. En niet alleen dat, aan boord was ook dezelfde marineman die vroeger op de Dregboten gewerkt had, Jan Brouwer.
Vroeger had hij zich bekommerd om de Kelvin Hughes sonar systemen van de Dregboten, nu is hij vrijwilliger op de Crijnssen.
Hij is de man die zich met de radiohut aan boord bezig houdt, en de apparatuur “in leven” houdt. Onder andere de nog uit ‘40-‘45 daterende set, opgesteld in de radiohut van de Crijnssen inclusief Power Unit en Antenne afstem spoel. Het is een Collins set, uit Cedar Rapids, Iowa.
 |
| Dreg IV stuurhut 1950 |
Ook verteld hij graag over wat er oorspronkelijk voor communicatieapparatuur in de Dregboten gestaan zou hebben.
Op de tekening uit 1950 staan aan bakboord in de stuurhut een ontvanger en zender ingetekend. Jan denkt dat in de Dregboten een Collins TSC gestaan moet hebben, sets die de Verenigde Staten na 1945 aan de Nederlandse Marine ter beschikking stelde. Zowel nieuw als soms ook gedemonteerd uit overbodig geworden vaartuigen. Veel schepen van de Nederlandse Marine zijn hiermee uitgerust, zoals de Crijnssen.
 |
| Collins TCS, Radiohut op de Crijnssen |
Collins, opgericht in 1933, was vooral bekend van de korte golf communicatie apparatuur. Er zijn ook MG en FM zenders voor radio uitzendingen gebouwd, maar het bekendst zijn toch de zender-ontvangers voor de marine, luchtvaart en ja, ook de ruimtevaart. Voor alle Mercury, Gemini en Apollo vluchten is gebruik gemaakt van Collins apparatuur. Als er een TCS set in de Dreg IV gestaan heeft, dan is de Dreg is in goed gezelschap, van de maanlander.
 |
| Dreg IV stuurhut 1984 (situatie 1974?) |
Op de tekening uit 1984 staat op de plaats van de Collins een Sailor VHF getekend. De tekening is uit 1984, maar het kan zijn dat de aanpassingen eerder uitgevoerd zijn. In 1970 zijn de andere 3 dregboten afgevoerd, en daarna kreeg de Dreg IV een nieuwe taak als Communicatie Vaartuig in Rotterdam. Op dezelfde tekening is tegen het achterschot van de stuurhut nog een zend/ontvang installatie ingetekend, de Swordfish.
 |
|
| Achterwand stuurhut Dregboot in Nieuw Guinea in | | de '50er jaren, uit brief J. C. Kreffer |
|
Hoe de Swordfish apparatuur, er uitzag en waar ze voor diende weten we niet. De enige afbeeldingen van de achterwand die we hebben, komen uit de brief van Schout bij nacht b.d. J.C. Kreffer. Daarin legt hij uit hoe de Dregboten ingezet werden, en beschrijft zijn ervaringen in Nederlands Nieuw Guinea in de jaren '50. De tijd van de Collins apparatuur dus, die echter net niet op de foto's staat. Wel op de foto's staat de sonar apparatuur, het specialisme van Jan Brouwer.
 |
| Achterschot stuurhut, 1974? |
In het elektrisch schema, uit 1950, komt in de wijzigingenlijst voor dat de Dreg IV in 1974 Communicatie Vaartuig is gaan heten. Andere wijzigingen, 1964 Decca systeem, 1968 Sonar update, zijn in het schema niet meer terug te vinden, de VHF en Swordfish zouden dus in 1974 bij de laatste wijziging geplaatst kunnen zijn. Gezien de grootte van de ingetekende kasten, moet het een heel ding geweest zijn. Met zowel een seinsleutel als een telefoonhoorn.
Wat blijft is de grote grijze schakelaar met opschrift "Swordfish" op het achterschot, waar wij de Sailor op aangesloten hebben. En dat de naam Swordfish in WO II gebruikt is voor communicatie apparatuur bij de RAF. Wie meer weet mag het zeggen,
dregboot@gmail.com
Door de kou dus op de goede plek terecht gekomen, bij Jan Brouwer op de Crijnssen.
Jan, hartelijk bedankt voor je tijd en je verhalen, en dat we even in de radio kamer konden kijken naar wat op de tekening van de Dreg IV maar twee rechthoekjes waren!
 |
| Abraham Crijnssen, foto NIMH |
Zie ook:
voor meer informatie over het bijzonder verhaal van de Abraham Crijnssen.
Jan, hartelijk bedankt voor je tijd en je verhalen, en dat we even in de radio kamer konden kijken naar wat op de tekening van de Dreg IV maar twee rechthoekjes waren!
