Kettingperikelen

De Dreg heeft twee ankers. Daar hoort ook ketting bij. Door een wat onhandige constructie, de kettingbak werd een verzamelplaats van vocht en rommel, en veelvuldig varen op zout water, was de bestaande ketting duidelijk niet nieuw meer. Op zich zou hij nog wel even mee kunnen, maar na al het werk aan de voorpiek en kettingbakken die roestige rommel weer in het schip brengen, nee liever niet.

Hoe het was: twee ankers, elk 70 kg, met per anker 100 m ketting.

Nieuwe tijden, nieuwe eisen. In deze tijd van groot gevaar en dubbele zekerheden moeten de ankers aanmerkelijk zwaarder zijn dan in de jaren dat de Dreg probleemloos met het oude spul rondgevaren heeft. Het ankergewicht moet per anker van 70 naar 100kg, maar liefst 42% meer. De ketting moet dat wel "trekken".

Berekend ankergewicht, 90kg/stuk, dat wordt dus afgerond
op100kg. Het mag een onsje meer zijn dus.

Om een goede ketting te vinden zijn er een paar stappen te nemen, hij moet sterk genoeg zijn, in de nestenschijven van de lier passen, en gegalvaniseerd zijn om, in ieder geval voorlopig, van de eeuwige roest in de kettingbakken af te komen.

Volgens de tekening een 13mm ketting.

De oude ketting is een dam-ketting. Volgens de tekening van 13mm. Dat is een erg ongebruikelijke type/maat combinatie.
Op zoek naar gegevens van zo'n ketting vind je ongerustmakend weinig. Opmeten en vergelijken moet duidelijkheid verschaffen.
Met de schuifmaat het oude slampampereind onder de loep nemen dus.

  

Uiteindelijk blijkt er wel ketting te zijn die in de buurt komt, en die een breeksterkte heeft van boven de 7 ton. De breeksterkte in Newton van de ketting moet 350x het ankergewicht zijn. Deze ketting is geschikt voor een anker van ongeveer 200 kg, dus een ketting in deze maat zal bij het zwaardere Dreg anker passen.

Nestenschijf niet voor 13mm maar voor 12,7mm?

Moeilijker is het met het passen van de ketting in de nestenschijf. Bij de demontage van de lier bleek aan de binnenzijde van de nestenschijf "1/2" te staan, half duims. Dat bood een aanknopingspunt. Vele stukken ketting zijn geprobeerd, maar het is het allemaal net niet. Over 10 schalmen scheelt het soms een handbreedte met de oorspronkelijke ketting.

Een metrische maat,
te klein om veilig daar de schijf te lopen.

Uiteindelijk wordt er een origineel stuk ketting opgestuurd naar een fabriek, in China uiteraard, om de ketting na te laten maken. Dat gaat wel wat tijd kosten. Veel tijd. Ook komt er weinig bericht uit China. Het gaat zo lang duren dat de datum voor het certificeren van de Dreg in de knel gaat komen. De lier moet wel werkend aan dek staan bij de keuring, en niet in onderdelen in het ruim liggen.
Het roer in eigen hand genomen, nestenschijf in de auto en met een collega oude-botenschipper op pad. Veel gezien, weinig bemoedigends echter.

Keuze genoeg.

Totdat we in Schiedam bij de AKF, vroeger AKS en nu Damen stonden, gevestigd op het terrein van voorheen de Wilton Feijenoord werf. Vriendelijke mensen, veel kennis van zaken en een collectie ketting waar geen eind aan kwam. Een bedrijf met een lange traditie, ook in het leveren aan de Marine.

Er wordt een bak ketting naar binnen gehaald, en gepast op de nestenschijf.
Een merkwaardige ervaring, dit past gewoon!

Eindelijk ketting die gewoon past!

Voor het stuurboord anker worden 3  en voor bakboord 2 lengtes van 27,5m  besteld, veilige belasting 66kN, breeksterkte 92kN, ongeveer 9,2 ton.
Dat betekend dat de losse nestenschijf niet meer nodig is om her en der ketting te gaan passen, en de lier nu in elkaar gezet kan gaan worden.
Afgeleverd in Groningen wordt de ketting uitgelegd en de lengtes met kenters aan elkaar gekoppeld.

  

Twee lengtes gekoppeld, links voor
het slampampereinde, rechts achter
het warteleinde. Totaal 55 meter.

Drie lengtes uitgelegd
 in 5x 15m. Gekoppeld tot
totaal 82,5 m.

Aan de slampamper zijde komt een drieschalmen-eind waar de pen van de slampamper straks door moet passen. Aan de ankerzijde een wartel. De wartel wordt met een D-sluiting later aan de shackle van het anker gekoppeld.

Van beneden naar boven: de 5, 15, 35, en 45 meter markeringen.

Om de 5 meter wordt de ketting gemerkt. Dat door vanaf het slampampereinde beginnende een schalm rood te verven, en telkens een schalm meer. 1 rode schalm =5m, 2=10m, 3=15m enz. Tot maximaal 5, ofwel 25m, daarna begint het weer met 1, 1=30m.

55 en 83 meter ketting.

De kenters waarmee de ketting in elkaar gezet wordt hebben vrijwel dezelfde maat als een normale kettingschalm.

Kenterschalm gedemonteerd

Met enige handigheid schuif je ze in elkaar, middenstukje er van op zij inschuiven en alles borgen met de pin. Dan met lood het gat van de pin verzegelen en klaar.

Twee lengtes gekoppeld met een kenter.
Voor de zekerheid nog met zinkverf extra beschermd.

De ketting kan nu het schip ingedraaid worden. Om de ketting een beetje in de buurt van de ankerkluis te krijgen, hem eerst in een vletje gelegd, en dat bij de boot afgemeerd.

Bootje met ketting voor boot

Het slampampereind naar binnen gedraaid en bevestigd aan de slampamper.

Het slampampereind is binnen.

De maat van de laatste schalm is precies goed, de schalm hangt mooi vrij aan de pen van de slampamper. Bij het overhalen van de handle valt de ketting vrij, zonder enige hapering.

De bakboord ketting hangt aan de slampamper,
gezien van boven, op het dek ...

.... en van onderaf uit de voorpiek..

Wat rest is de eerste echte test van de ankerlier, de ketting naar binnen draaien. 

Dat gaat licht, de lier werkt is alle opzichten perfect. Remmen, koppelingen, vang, "versnellingsbak", nestschijven, alles doet wat het moet doen en laat zich soepel bedienen.

De ketting loopt perfect over de nestenschijf!

Het is dus gewoon een kwestie van door gaan tot de ketting binnen is. In totaal een kleine 140 meter ketting, nog altijd zo'n 60 m minder als er oorspronkelijk aan boord was.

De ketting bak vult zich gestaag.

Per lengte ketting van 27,5m komt er ongeveer 100kg aan boord. Dat wordt met 5 lengtes dus 500kg.

Vanaf de uiterste punt van de boeg naar het water gemeten zinkt het schip ongeveer 6 cm in, ook het dieptemerk geeft aan dat het schip voor nu dieper in het water ligt.

Beide kettingen binnenboord.

En dat is dan nog zonder de twee ankers, die later zullen volgen. Dan komt er nog 200kg bij. In totaal wegen lier, kettingen en ankers bij elkaar een kleine ton, zo'n 900kg. 

Gewichtig spul, dat ankergerei. 

Goed voor een 10cm dieper liggend voorschip.