Nieuwe kluizen

Ankerkluizen met een wit noodverband in 2007.

Toen de Dreg IV gekocht werd, zaten er in de voorpiek twee ankerkluizen en een sleepkluis. De sleepkluis was eerder buiten bedrijf gesteld en dichtgelast. En de ankerkluizen waren verpakt met glasmat en polyester. Dat laatste hoort niet zo.
Polyester in een stalen schip betekent dat het onder dat polyester niet helemaal pluis is.
Dat bleek ook, op het IJsselmeer kwam door de ankerkluizen water naar binnen in de voorpiek, ondanks de polyester "pleisters" .
Afgelopen najaar was er een expert aan boord, en die vond dat dat zo niet kon. Gelijk had hij, tijd dus om de pleisters te verwijderen en te beginnen met de lang uitgestelde operatie. De Dreg krijgt een dubbele Bypass, twee nieuwe ankerkluizen.

De ankerkluizen zijn nog de originele uit 1950. Althans, wat er nog van over is, is origineel.
Op de tekening is aangegeven dat de kluis gemaakt moet worden van een buis rond 150 en 6mm dik. Dat kan, maar meer voor de hand liggende is een buis van 152,4 mm in diameter.

Ankerkluis  met daar voor de oude sleepkluis.

Beide kluizen lopen van een ankernis omhoog naar het voordek.
Het voordek is ter plaatse versterkt met een plaat van 10mm die op het eerder aangebrachte dek geklonken en gelast is.
Een stalen ring van 32mm massief, de bordelrand, versterkt de uiteinden van de ankerkluis. Die ring willen we graag laten zitten, en waar nodig oplassen. De buis moet er tussenuit geslepen worden en dan uit nieuw materiaal nagemaakt met de juiste lengte en hoeken zodat hij weer precies tussen de ringen gelast kan worden.
Klinkt eenvoudig, maar dat is het niet.

Eerste stukje pleister verwijderd.

Begonnen is om de "pleisters" van de oude wonden te halen. Met grote verbazing bleek dat er wel veel roest maar slechts weinig ijzer onder de pleisters zat.

Minder pleister, meer gat.

Uiteindelijk bleek dat grote stukken uit met polyester bijenkaar gehouden roest bleken te bestaan.

Dit is geen buis maar een vergiet,...

...een vergiet met veel gaten.

De bedoeling was de buizen er heel uit te halen en als mal voor de nieuwe kluizen te gebruiken. Dat gaat met dit dunne en gatenrijke ijzer nog lastig worden.

Nu het polyester bij de uiteinden weg is, kan er met er uit slijpen begonnen worden. Onder bij de ankernis kunnen we er binnen redelijk bij. Maar vlak onder het dek is slijpen niet mogelijk. 

De ankerkluizen in het dek.

De oplossing is om dan van buiten af, net onder de 32mm dikke ring, de buis door te slijpen. Met een gewone 125mm slijper kan je daar echter niet bij.

Aangepaste slijper en ingeslepen kluis.

Er is een aanpassing aan de slijper gemaakt zodat de schijf horizontaal, verder onder de bovenrand van de ring, toch de buis door kan slijpen. Niet helemaal hoe het hoort, maar het werkte wel.

Bij de stuurboord kluis was er nog een extra complicatie. Daar loopt de kluis net door de fundatie van de oude ankerliermotor, en is daar in vast gelast. Dat moet er dus ook weer uit, liefst in één stuk. 

Motorfundatie waar de kluis er net door loopt.

Van binnen uit een stuk uit de motorfundatie slijpen is niet eenvoudig. Je kan er niet goed bij komen. Een stuk kon geslepen, de rest is gezaagd. Het staal was 8mm dik, en dat ene stukje er uit halen heeft bijna een dag geduurd!

De er uit geslepen en gezaagde stuurboord kluis...

... en het gat in het dek waar hij onder zat.

De bakboord kluis was er veel eenvoudiger uit te slijpen, een uurtje en hij lag aan dek.

Tijd voor de volgende stap: materiaal.
Metend aan de oude kluizen komen we op een diameter, ondanks verlies door roest, van uitwendig ongeveer 152mm. We kiezen dus voor 152,4 mm buis. Maar de 6mm dikke buis is bij de staal leverancier niet op voorraad, wel 8 mm. Dat wordt dan een 33% zwaardere buis, die met de hand op zn plek gebracht moet worden en vast gehecht. Het moet maar, gaat ie ook langer mee, tot 2080 schatten we.

Zware jongens voor de kluizen.

Om de nieuwe kluizen af te tekenen is eerst op de oude kluizen ergens in het midden, waar de kluis relatief rond en onbeschadigd was, een Nullijn om de buis getrokken. Vanuit deze lijn is per 1/20e van de omtrek de afstand tot de rand die tegen het dek zat gemeten. Vervolgens is ook per 1/20e de lengte van de kluis gemeten.

Nullijn met verdeling in het midden ...

... en de verdeling op de bovenrand van de oude kluis.

De opgemeten maten zijn daarna uitgezet op de nieuwe buis en afgecenterd. Daarmee is de oude kluis op de nieuwe buis afgetekend.

Verdeling van 1/20 van de omtrek met de

afgecenterde uitgezette maten van de 
originele kluis.

Wel 5mm langer, zodat we nog wat pas te slijpen hebben als we hem op z'n plaats gaan brengen. De "Zware Jongens" markeren en langs de markering doorslijpen en passen of het klopt.

Zware jongen gemarkeerd ...

... en afgeslepen.

Bij de eerste keer passen lijkt het in grote lijnen te kloppen. Maar de kluizen zijn te zwaar en te rond om even met de hand op de goede plek te houden. Er moet dus iets verzonnen worden om ze wat hanteerbaarder te maken.

Hijsoog.

Om te beginnen is boven in de kluis een strip gelast als een soort tijdelijk hijsoog.
En in de voorpiek worden op de ankernis twee steuntjes met M10 bouten gelast om de kluis op de goede plek te krijgen en te houden.

Steuntjes om de nieuwe kluis op zn plek te krijgen.

Boven op het dek wordt een bok met takeltje gezet om de nieuwe kluis onder het dek omhoog te houden.

Zware jongen hangt onderdeks.

Zo kan de kluis makkelijk gepast worden, en door de ketting te vieren kan op de nis of onder het dek de afgeslepen rand verder pas gemaakt worden. Totdat er een dicht te lassen kier over blijft.

Kluis met een tweede takel op zn plek en ...

...  op zn plek gehouden.

Stuurboord kluis past. Slechts een klein kiertje blijft open.

De nieuwe kluizen passen nu, en kunnen er weer uit.
De volgende stap is het oplassen van twee aansluitingen voor de spoelleiding om tijdens het anker inhalen de ketting schoon te spoelen. We lassen twee stukken 1" pijp boven op de kluis om later de spuitmonden in te monteren.

33mm gaten voor de spoelleiding, en ...

... de aansluitingen er op gelast.

Het ijzerwerk van de kluizen is nu klaar. Bij de oude kluizen hadden we gezien dat 6mm staal echt wel weg kan roesten. En dat de binnenkant van de kluizen alleen door kabouters goed te schilderen is. We hebben geen kabouters, helaas.
Beter is om de kluizen thermisch te laten galvaniseren. Dan is deze kapitein van het schilderen van de kluizen af. En over de zinklaag glijdt de stalen ketting beter. Op naar de verzinkerij dus!

Bordelrand van de bakboord kluis in het dek.

Dan hebben we mooi tijd om wat andere kluis-klusjes aan te pakken. Zo zijn de bordelranden in het voordek wat uitgesleten, die kunnen we oplassen. En naast die bordelranden lopen de geleiders voor de afdekschuif van de kluizen. Die zijn wel heel erg roestig en er onder zal het ook wel niet best zijn. Slijpen en lassen dus.

Zelfde plek, na slijpen en lassen en slijpen en...

Achter de stuurboord bordelrand zit de constructie voor de aandrijfas van de ankerlier. De motor, die onder het dek hing, drijft hier een as met tandwiel aan. Het lager en de steun voor de afdekkap zijn op het dek gelast. Door de wat onhandig gekozen constructie blijft hier water op het dek staan. Gevolg: roest en gaten. De constructie is gewijzigd en de gaten dicht gelast.

Gewijzigde  steun afdekkap en dichtgelaste gaten.

Niet alleen daar waar de ankerketting het schip uit liep was het roestig en gatenrijk, ook de dekdoorvoer naar de kettingbakken was langzaam opgegeten door de roestworm. De doorvoeren waren gemaakt van een ø108mm bochtstuk. Er kon ook nog een klepje op gemonteerd worden, om inregenen te voorkomen.

Afgeslepen doorvoeren met klepje en ...

... jawel, alweer gaten.

Om het klepje er op te zetten moet je wel de ankerketting er uit halen, niet zo'n handige optie dus. Eén klepje is er nog, en dat kan naar het Dreg-museum.
Uit een nieuw bochtstuk zijn twee dekdoorvoeren geslepen. En uit ø16 zijn bijpassende bordelranden gebogen om de buisrand te verstevigen.

Oud en nieuw op de werkbank.

De bordelranden zijn steviger als de oude, die waren niet helemaal ongeschonden door de afgelopen 67 jaar gekomen. De randen er op gelast, beetje bijwerken met de slijper en weer een onderdeel klaar.

Bordelrand binnen- en buitenom gelast.

Ook dit kan mee naar de verzinkerij, verven van een gat waar een ketting door loopt is dan eigenlijk niet meer nodig.

Verzinkt, klaar om er in te lassen.

De nieuwe kluizen zijn klaar, als ze van de verzinkerij terug komen kunnen ze er in gelast worden. Weer een stapje dichter bij een boot die weer echt boot is.