Andere Dreg motoren

Er zijn in 1950 4 Dregboten gebouwd, allemaal met elk 2 motoren. Deze motoren zijn geleverd door de Kromhout Motoren Fabriek te Amsterdam. Kromhout leverde in die tijd meer motoren aan de marine, vooral van het type LS. Dat waren onder licentie van Gardner, Patricroft UK, gebouwde dieselmotoren met directe inspuiting waarvan het ontwerp uit 1930 stamt. Dat klinkt oud, maar op basis van deze motoren zijn tot begin jaren '90 motoren gebouwd, vooral toegepast in autobussen, vrachtwagens en grondverzetmachines. De Gardner motoren waren voor hun tijd erg vooruitstrevend, gegoten aluminium carter, krukastrillingsdemper, overmaatse kleppen, maar vooral ook erg betrouwbaar en vrijwel onverslijtbaar.

De oudste nog rijdende Bristol bus met Gardner 5LW motor.
foto: classicbuses.co.uk

In Engeland rijden de autobussen aan de andere kant van de weg. Vandaar dat bij Gardner de inspuitpomp aan de linkerkant van het motorblok zit. Daar zat bij ons in Nederland de chauffeur, die daardoor minder ruimte had en de pomp minder toegankelijk maakte. Kromhout nam de vrijheid voor de motoren een palet aan gietijzeren carters te ontwerpen, waarbij de inspuitpomp ook aan de rechter kant kon komen. En de LS motorblokken werden in tegenstelling tot Gardner, opgebouwd uit een onderblok waar de krukas op ligt, een tussen blok of balg met daarop de cilinderblokken. Dat maakte voor schepen de motoren beter te onderhouden. De "liggende" krukas bij de Kromhout LS t.o.v. de "hangende" van Gardner LW maakte demontage aan boord mogenlijk zonder het blok eerst van de fundatie te lichten.

Kromhout 8LS, bedieningszijde links (Onderdelen-catalogus 101-2)

In de Dregboten staan twee motoren, waarvan de krukassen tegen elkaar in draaien. Door bij een motor met de inspuitpomp aan de rechter kant de nokas en inspuitpompnokas te veranderen, kon de motor de andere kant op draaien. Zo ontstaan twee spiegelbeeld motoren. Dezelfde opzet werd gevolgd voor de generatoren in de mijnenvegers van de Dokkum klasse. De inspuitpompen zaten naar het midden van de machine kamer toe gekeerd, optimaal toegankelijk.
Nu mogen de Kromhout-Gardners bijna onverslijtbaar zijn, helemaal onverslijtbaar zijn ze niet. En in de Dreg IV waren wat problemen met pompen en andere onderdelen in spiegelbeeld, die niet meer makkelijk te krijgen waren, en ontbraken de handstart inrichtingen.
Zo ontstond het idee, op zoek te gaan naar een paar andere motoren, die buiten het schip klaar te maken, om ze daarna fris en gezond in het schip te plaatsen. En ook nog het liefst Dreg motoren!

Oude SB motor, B174, nog in opslag Dordrecht

Eén hadden we zelf nog, dat was de oude SB motor, die ooit uitgeruild was voor een ander blok, Serienummer 11495, bouwnummer B 174.

Motorenkaart B174 (Kromhoutarchief Amsterdam)

Naar de anderen gingen we op zoek. Een spelt in een hooiberg is makkelijker te vinden dan een dieselmotor uit 1950 die ook nog in een bepaald schip gestaan moet hebben, en grotendeels compleet moet zijn.

BB motor distributiezijde, ex marine, B 171

Maar, de aanhouder wint, en er werd een motorblok gevonden. Tussen andere motoren bleek ergens een wat vreemde motor te staan, die naar zeggen de verkeerde kant op zou draaien. Gekeken, en inderdaad, de indicaties op het vliegwiel bevestigen dat dit een spiegelbeeld gebouwde, andersom draaiende 6LS was, bouwjaar 1950. Een links draaiende 6LS.

BB motor vliegwielzijde, B 171

Kromhout gaf elke motor een serienummer mee. Deze nummers waren begin jaren '50 opgelopen tot in de 11.000, uitgegeven over verschillende types motoren. Daarnaast gebruikte Kromhout per type een bouwnummer, dat was korter, en alleen voor intern gebruik. De gevonden motor had serienummer 11492 en bouwnummer B171. Een Dregboot motor dus!

Motornummers marine (Kromhout archief Amsterdam)

De motor was later bij de marine voor iets anders gebruikt. Er was een electrische koelwaterverwarmer op gezet, en een andere oliekoeler. De eigenaar heeft de verstuivers en inspuitpomp laten nakijken, en samen op een vrijdag middag met twee accu's er naast proberen of hij gaat. Nou, hij ging! De startmotor hoefde het vliegwiel nog geen slag rond te draaien en hij liep. Mooi, regelmatig, met niet te veel rook en er was 3,2 bar oliedruk. Omdat er geen koeling op de motor zat, de motor maar even laten draaien.
Nu gebleken was dat zoeken wat op kan leveren, wilden we ook weten wat er nog meer te vinden was. Verder gezocht en weer iets gevonden.

Motor B172 en B 173, distributiezijde

Nu twee motoren, een linker en een rechter, de bouwnummers B 172 en B 173. Ook uit een Dregboot! Deze motoren zijn alleen bekeken, even op de hand rondgedraaid, en de kleppendeksels er af gehaald.

Motor B 172 en B 173, vliegwielzijde

Niet alles was in orde, maar wel zaten hier de handstart inrichtingen nog op, inclusief de krukaspulley.

Plunjerpomp op B 172

 Maar ja wat nu, we hadden nu een reeks motoren gevonden met de bouwnummers B171 t/m B174.

 



 


 

Aan elk van de motoren moest nog wel wat gebeuren, van ontbrekende onderdelen opsporen tot onderdelen reviseren.
Dat kost geld, dus voor een beslissing te nemen eerst het budget maar eens onder de loep nemen. M.a.w.: Wordt vervolgd!