Zwanenhals

 

Op het voordek staat aan de binnenzijde van het boeisel een zwanenhals. Deze zwanenhals dient eigenlijk voor de ventilatie in de voorpiek. Er zitten nog twee gaten in het voordek, om de ankerkettingen uit de kettingbakken naar de lier te voeren, dus de kleine voorpiek heeft ruim ventilatie mogelijkheden. Meer dan gedacht zelfs, want de buis van deze zwanenhals heeft extra ventilatie openingen. En die kunnen we niet met een deksel afsluiten, die zijn er door de roest wurm in gemaakt. Zwanenzang voor de zwanenhals? We zullen zien

De zwanenhalzen op de Dreg IV zijn van belang om de lucht achter de betimmering of in afgesloten ruimtes enigszins te laten circuleren. En als het ruig weer wordt, kunnen ze met een klep afgesloten worden, om te voorkomen dat (zee)water door de zwanenhals naar binnen komt. Niet alleen “ruimtes” hebben een of meer zwanenhalzen. 

Beluchting diesel bunker.
Gat uit het zicht van de schilder.

Ook de beide dieselbunkers en de accukisten zijn op deze manier geventileerd. De tand des tijds heeft de zwanenhalzen geen goed gedaan. Die van de achterste accukisten was boven het dek doorgeroest, en is vervangen. Ook die bij de stuurboord diesel bunker bleek net boven het dek een bepaald niet klein gat in de buis te hebben. Ook vervangen. 

Zwanenhals, aan rand dek / gangboord,
dicht bij boeisel, daar waar het altijd nat is.

Bij de voorpiek zaten in de stalen buizen een heel dunne plek net onder de las van de onderste flens en een gat net boven de bovenste flens. Mogelijk ontstaan door slecht laswerk aan de gegalvaniseerde pijp. Dat moet anders, beter. Uit elkaar en met nieuwe delen weer in elkaar. Even los maken van de flensen was echter een illusie. En de zwanenhals zit zo dicht tegen het boeisel, dat elektrisch gereedschap niet de hele klus kan doen.

Zagen, ouderwets maar doeltreffend.

Beproefd is dan maar de zaag er in en de pakking doorzagen, dus ook de bouten. Zo blijft de onderste flens zitten zodat we straks evenwijdig aan die flens de buis door kunnen slijpen/zagen. Gedemonteerd begrepen we waarom boven de flensen een gat in de buis geroest was. De pakking snijder had een tijdbom geproduceerd door een nieuw, apart model pakking te verzinnen, ingegeven door een onhandige keuze van de plek van de flenzen t.o.v. de kop.

Nieuw model pakking met garantie op ellende.

Waar water op de pakking bleef staan, had de roestwurm gezorgd dat het door de buiswand weg kon lopen. Tja, beetje onhandig. Het bestaande pijp-werk heet gestookt zodat de kop en de bocht losgedraaid konden worden. Onder de dunne plek bij de onderste flens aftekenen, slijpen en het laatste stukje zagen. 

Van zwanenhals naar zwanenhalsonderdelen.

Onderste buis op de goede plek inkorten, evenwijdig
met oude flens, laatste stukje met de hand.

De zwanenhalzen bestaan uit een bronzen kop, met daaraan een klep met rubber pakking en knevel om de klep te sluiten. De kop hangt onder aan een gebogen 1 1/2 duims buis. In de kop zit aan de onderzijde schroefdraad. 

Onderzijde kop met 1 1/2” binnendraad.

Waarschijnlijk zit die schroefdraad daar om een gaas of filter tegen binnendringende ongerechtigheden te monteren. Wij hebben geen gaas of filter meer aangetroffen, in geen enkele zwanenhals, jaren geleden dus al gedrost. We vermoeden dat de schilder de oude filters met verf verstopt had, verwijderen is dan de makkelijkste reparatie. Bij de twee eerder gangbaar gemaakte en gerepareerde zwanenhalzen hebben we dat gaas eerst maar weg gelaten. Nu nummer drie aan de beurt is, en we noodgedwongen geen lange Dregdagen meer kunnen maken, gaan we er maar mee bezig dat dat Gaas-punt van de ellenlange “Wat we nog moeten doen” lijst komt. De Dregthuiswerker kan in actie komen.

Brons, en waar geen brons zat: epoxy.

Begonnen de bronzen onderdelen te demonteren en te stralen, en waar nodig de vrijgekomen giet-gallen met epoxy op te vullen. De gaten voor de bronzen pennen waarmee deksel en knevel gemonteerd zaten van 6,9 naar 8mm opgeboord. De penen vervangen door makkelijker te demonteren RVS bouten en moeren. De rubber pakking van het deksel was zo hard dat hij z’n werk niet meer deed. Van rubber koord nieuwe pakking gemaakt. En voor een M4 boutje een tapgat in de oogbout van de knevel getapt, zodat de knevel nooit meer weg kan lopen. De kop is klaar, nu het gaas filter nog.

Gehervernieuwd, kop klaar, bouten ipv pennen en
anti-verliesboutje voor knevel.

In een vorig leven hebben we van gaas filters gemaakt, we weten dus hoe het moet. Er wordt 25 mesh RVS gaas besteld. Niet te grof, vliegen, spinnen en andere zoogdieren mogen buiten blijven, en niet te fijn, er moet wel voldoende lucht door kunnen. 

Gaas, filter in wording.

Op het gaas de diameter van de filters afgetekend, en met kit een cirkel gemaakt en tussen twee lagen folie in de pers stevig aangedrukt. Wachten, folie er af, kit uit laten harden. Daarna de cirkels uitknippen, filtergaas klaar.

De schroefdraad in de kop is 1 1/2 duims. Zowel voor het filter als de buis van de zwanenhals zelf. Van RVS pijpnippels worden de buitenste cm van de draad afgezaagd. In deze “ringen met schroefdraad” worden stukjes buis ge-tig’t zodat we ze vast kunnen pakken en monteren in de kop. Opsluitmoer klaar. 

Opsluitmoer in wording.

Van rubber koord, 8x8 mm, worden ringen gemaakt, die tussen het filter en de opsluitmoer komen zodat het filter geklemd wordt en de moer niet makkelijk los loopt. 

Genoeg.

We maken meteen maar genoeg onderdelen om de andere zwanenhalzen op termijn ook te kunnen hervernieuwen. De kop wordt in elkaar gezet en alles past, beweegt weer en dicht af. Hij is weer als nieuw, en kan terug aan boord.

Gat.

Gaas.

Rubber.

.

Moer.

Nu de buis nog. De oude flensen waren wel erg “Mickey Mouse”, 3mm dik. Bij de diesel bunker hadden we flensen gemaakt, door standaard lasflensen af en uit te draaien en de gaten te verplaatsen. 

Standaard …...

….. lasflens.

De nieuwe flensen zijn dikker, in de onderste wordt M8 getapt en ze zijn makkelijker te lassen, de flensen blijven vlak na het lassen. De getapte flens wordt op de onderste buis gelast, binnen en buiten, dat hadden de voorgangers niet gedaan. De andere flens wordt aan een nieuw en aanmerkelijk langer stuk buis gelast. 

Aangepaste flens, binnen …

… en buiten gelast.

Daardoor zitten de flensen de kop niet meer in de weg en is bij niet gesloten zwanenhals en toch buiswater over het dek, de weg van het water naar binnen veel langer, dus minder waarschijnlijk. De kop aan een tweede, iets korter, stuk buis gefit, en daar komt weer de bocht weer aan. De lange buis als laatste aan de andere kant van de bocht gefit. 

Thuiswerkzwanenhals.

Ingelast plaatje voor steun naar boeisel.
Bovenste deel zwanenhals nu klaar.

Omdat de totale zwanenhals hoger komt en zwaarder is, een steun gemaakt naar het boeisel toe. Pakking gesneden, gemonteerd, klaar.

Steuntje naar het boeisel.

Nou ja, er moet nog verf op. De binnenzijde van de gegalvaniseerde buizen hadden we na het lassen ook nog in de zinkprimer gespoten, de buitenkant eerst maar in de zinkfosfaatprimer. Zo kan het ijzer er eerst wel even tegen. De “mooi” schilder moet zich er later maar over ontfermen. De voorpiek heeft weer een zwanenhals waardoor wel lucht door naar binnen komt, maar geen water.